China en Suid-Afrika

Saamgestel deur Hennie Heymans

Ons land is tans lid van BRICS. China tree as die sterkste land in BRICS na vore. Ons het wegbeweeg van Taiwan. Natuurlik is China vir ons gewone mense van die grootste belang.

Suid-Afrika se jongste besluit oor Taipei-verteenwoordiging:

• Die “Taipei Liaison Office” in Pretoria sal vanaf 31 Maart 2025 nie meer erken word nie.
• Vanaf 1 April 2025 sal slegs “Taipei Commercial Offices” in Johannesburg en Kaapstad erken word.
• Konsulêre en nie-politieke dienste sal voortaan deur die Johannesburgse kantoor gelewer word.
• Hierdie stap is in ooreenstemming met Suid-Afrika se toewyding aan die “Een-China-beleid”, soos bevestig in:
  • VN Resolusie 2758 (1971) – PRC erken as die enigste wettige regering van China.
  • 1998-verdrag met die PRC – diplomatieke bande met Taiwan beëindig, maar tegniese samewerking in handel, toerisme, wetenskap en onderwys bly voortbestaan.
• Die kantoor in Kaapstad verander net van naam, en sal voortaan bekend staan as die “Taipei Commercial Office” in Kaapstad

Bron: Government Gazette, 21 Julie 2025 No. 53034 3, Government Notices • Goewermentskennisgewings – DEPARTMENT OF INTERNATIONAL RELATIONS AND COOPERATIONS – NO. 6444 21 July 2025: STATUS OF THE TAIPEI LIAISON OFFICE IN SOUTH AFRICA

Die Chinese Kommunistiese Party: Filosofiese Grondslae van Politieke Denke

“Kommentaar oor moderne Chinese-denke met betrekking tot Internasionale Betrekkinge”

Deur ‘n oud-kollega

Die beleid en denke van die Chinese Kommunistiese Party kan nie slegs ontleed of verstaan word binne die raamwerk van Marxistiese dialektiek nie—waar die klem op die materiële wêreld val, en hoe ekonomiese toestande, klasse-verhoudinge en beheer oor produksiemiddele die samelewing vorm en historiese verandering aandryf.

Chinese politieke denke word diep beïnvloed deur antieke Chinese politieke filosofie, met oorsprong in die pre-Qin-era (770–221 v.C.). Hierdie filosofiese tradisie, wat dikwels deur Westerse ontledings verwaarloos word, beklemtoon morele en politieke leierskap as fondament van sosiale orde en internasionale invloed.

Die opkoms van die moderne Chinese staat sentreer toenemend rondom die konsep van morele gesag in teenstelling met blote ekonomiese of militêre oorheersing. Die hedendaagse politieke filosoof Yan Xuetong ondersoek hierdie paradigma aan die hand van twee sleutelbegrippe: die “koninklike manier” (wang) wat gesag en deug verteenwoordig, teenoor die “hegemoniese manier” (ba), wat berus op oorheersing deur mag.

Yan bepleit ’n unieke Chinese model van globale invloed, waarin antieke morele filosofie doelbewus geïntegreer word met moderne strategiese en geopolitieke doelwitte. Hierdie benadering daag die heersende Westerse teorieë oor internasionale betrekkinge uit en open die deur vir ’n alternatiewe normatiewe raamwerk waarin gesag, nie net mag nie, sentraal staan.

MAO SE ROOI BOEKIE

Hennie Heymans

Inleiding

Mao Zedong  (voorheen bekend as Mao Tse-tung) (26 Desember 1893 – 9 September 1976) was ‘n Chinese politikus, rewolusionêre persoonlikheid en politieke teoretikus wat die Volksrepubliek van China (VRC)(Engels: PRC) in 1949 gestig het en die land van sy stigting tot sy dood in 1976 gelei het. Mao was van 1943 tot sy dood voorsitter van die Chinese Kommunistiese Party (CKP), en van 1935 af de facto leier van die party. Sy teorieë, wat hy as ‘n Chinese aanpassing van Marxisme-Leninisme voorgestaan het, staan bekend as Maoïsme. https://en.wikipedia.org/wiki/Mao_Zedong (besoek gedurende Jul 2005)

Mao se “Rooi Boekie”: ’n Revolusionêre Kategismus en Propagandamiddel

Inleiding

As lid van die veiligheidstak het ek gesien dat duisende van hierdie Rooi Boekies in besit van die polisie gesien waarop hulle beslag gelê het. Om die boekies te besit was onwettig. Die RSA en Lesotho was oorspoel met Chinese kommunistiese lektuur – dit was werklik pragtige kleurvolle tydskrifte.

Die Russe se propaganda daarteenoor was kleurloos, vaal en baie “droog” om te lees.

Die Rooi Boekie

Die Quotations from Chairman Mao Tse-Tung, alombekend as die “Rooi Boekie”, was nie bloot ’n versameling politieke gesegdes nie — dit was ’n liturgiese teks van revolusionêre lojaliteit, ’n sakgrootte gids tot Maoïsme wat miljoene Chinese moes memoriseer, eerbiedig en aanhaal.

Oorsprong en Struktuur

• Gepubliseer in 1964 deur die Volksbevrydingsleër as ’n ideologiese handleiding vir soldate.
• Bevat 427 aanhalings, georganiseer in 33 tematiese hoofstukke — van klassestryd tot oorlog en vrede.
• Die boek is saamgestel onder leiding van Lin Biao, Mao se destydse opvolger en argitek van sy persoonlikheidskultus.

Propaganda en Rituele Gebruik

• Burgers was verplig om die boek te dra, te memoriseer, en in openbare forums aan te haal.
• Aanhalings is gesing, opgevoer, en op mure geverf — ’n vorm van politieke liturgie wat Mao se status verhef het tot ’n byna goddelike figuur.
• Die boek het Mao se ideologie verpak in eenvoudige, dogmatiese frases, wat kritiese denke vervang het met rituele herhaling.

Voorbeelde van Aanhalings

• “Mag kom uit die loop van ’n geweer.”
• “Imperialiste en alle reaksionêre is papier-tiere.”
• “’n Revolusie is nie ’n aandete nie… dit is ’n daad van geweld waardeur een klas ’n ander omverwerp.”

Afname en Historiese Herwaardering

• Ná Mao se dood in 1976 het die boek se status vinnig afgeneem.
• In 1979 het die CKP die publikasie gestaak en dit as ’n verdraaiing van Mao-gedagtes beskryf.
• Vandag is dit ’n versamelstuk, maar ook ’n waarskuwing teen die krag van kultusvorming en massa-manipulasie.

Bibliografie

• Zedong, Mao. Quotations from Chairman Mao Tse-Tung. Beijing: Foreign Languages Press, 1966. https://archive.org/details/quotations-from-chairman-mao-tse-tung-1966
• Wang, Annie. “The ‘Little Red Book’: The Dissemination, Influence, and Impact of Quotations from Chairman Mao Tse-Tung in the United States, 1967–1980.” BA Honours Thesis, Wellesley College, 2017. https://repository.wellesley.edu/thesiscollection/497
• Schiller, Justin G. Quotations from Chairman Mao: A Short Bibliographical Study. New York: The Grolier Club, 2014. https://press.uchicago.edu/ucp/books/book/distributed/Q/bo182665394.html
• Guo, Baogang. “Little Red Book.” International Encyclopedia of the Social Sciences. Encyclopedia.com. Accessed July 10, 2025. https://www.encyclopedia.com/social-sciences/applied-and-social-sciences-magazines/little-red-book
• Nongqai-argief

Die huidige situasie in Suid-Afrika

Die invloed van die Chinese Kommunistiese Party (CKP) op Suid-Afrika

Die CKP, wat sedert 1949 die enigste regerende party in die Volksrepubliek China is, het ’n toenemende invloed op Afrika — en spesifiek Suid-Afrika — uitgeoefen. Hierdie invloed is nie bloot ideologies nie, maar struktureel, diplomaties en ekonomies van aard. (Hulle het ‘n groot industriële spioenasiediens).

Dink maar aan die huidige RSA se beleid tov die destydse Taiwanse ambassade.

Party-tot-party Diplomasie en Kadervorming

• Die ANC, SAKP, en EFF het oor die afgelope dekades noue bande met die CKP gesmee.
• Die Mwalimu Julius Nyerere Leierskap Skool in Tanzanië, geborg deur die CKP, dien as opleidingsentrum vir voormalige bevrydingsbewegings — insluitend die ANC.
• Die CKP se “nie-inmenging”-beleid is in praktyk vervang deur ’n aktiewe party-tot-party diplomasie, wat politieke opleiding, ideologiese uitruiling en kadervorming insluit.

Ideologiese Nabootsing en Staatskapasiteit

• Die CKP bevorder ’n model van party-oppergesag, waar die party bo die staat en regering staan — ’n konsep wat sekere Suid-Afrikaanse partye aantrek.
• Die EFF het China openlik geloof as ’n leier van ’n nuwe sosialistiese wêreldorde, en die ANC verwys dikwels na China se sukses in armoedeverligting en ekonomiese groei.
• Die CKP se huidige model van “fragmented authoritarianism” laat toe dat plaaslike strukture outonomie het, mits hulle nie die party se gesag bevraagteken nie — ’n benadering wat sekere Suid-Afrikaanse leiers as ’n oplossing vir interne fraksies en swak staatskapasiteit sien.

Ekonomiese Bande en Strategiese Vennootskappe

• China is Suid-Afrika se grootste bilaterale handelsvennoot, maar die verhouding is ongelyk:
  • Suid-Afrika voer grondstowwe uit en ontvang vervaardigde goedere, wat tot deïndustrialisering bydra.
  • Chinese beleggings is groeiend, maar verteenwoordig minder as 4% van China se totale buitelandse direkte belegging — vergeleke met die EU se 48%.
• Die CKP se invloed manifesteer ook in infrastruktuurprojekte, party-opleiding, en strategiese vennootskappe wat dikwels elite-belange dien eerder as breë burgerlike ontwikkeling.

Impak op Demokratiese Instellings

• Die CKP se model is in stryd met die veelparty-demokrasie wat deur die Suid-Afrikaanse Grondwet en die Afrika-Unie se konvensies vereis word.
• Tog vind die idee van “orde sonder die ‘wanorde’ van demokrasie” aanklank by sekere politieke groepe wat sukkel met institusionele verval.
• Die CKP se invloed dra by tot ’n verskuiwing in politieke kultuur — weg van burgerlike deelname en na sentralisering van mag.

Bibliografie

• Nantulya, Paul. “China Escalates Its Political Party Training in Africa.” African Researchers Magazine, August 2024. https://www.africanresearchers.org/chinas-growing-influence-in-africa-ccps-political-party-training-and-its-impact-on-governance.
• Eisenman, Joshua. “Comrades-in-Arms: The Chinese Communist Party’s Relations with African Political Organisations in the Mao Era, 1949–76.” Cold War History 18, no. 3 (2018): 408–432. https://doi.org/10.1080/14682745.2018.1440549.
• Herman, Fanie. “China’s Party Training Programs in South Africa: A Quest for Political Alignment.” Fudan Journal of Humanities and Social Sciences (2020). https://www.academia.edu/43332149.
• Dladla, Nontokozo Thobela. A Critical Analysis of South Africa’s Relations with China. MA diss., University of KwaZulu-Natal, 2017. https://researchspace.ukzn.ac.za.
• CIA. “Chinese Communist Activities in Africa.” The World Factbook, 1965. https://www.cia.gov/readingroom/docs/CIA-RDP79T00472A000800010012-7.pdf.

“Chinese Polisie” in Suid-Afrika

Onmiddellike het ek ook aan die Chinese Polisie – eintlik Myn-sekuriteit wat in Suid-Afrika op die Rand diens gedoen het teen die 1900’s – gedink.

Nongqai-argief

“Chinese polisiekantore” in Suid-Afrika, met spesifieke fokus op Johannesburg

Chinese Polisiekantore in Suid-Afrika? ’n Feitlike Ontleding van die “Chinese Community and Police Cooperation Centre”.

In onlangse jare het berigte oor sogenaamde “Chinese polisiekantore” in Westerse lande opslae gemaak. Hierdie kantore, dikwels beskryf as onwettige of geheime instellings, sou na bewering Chinese dissidente monitor en druk uitoefen op emigrante. In Suid-Afrika, en spesifiek Johannesburg, bestaan daar egter geen amptelike Chinese polisiekantoor nie — maar wel ’n Chinese Community and Police Cooperation Centre wat dikwels verkeerdelik as sodanig beskryf word. (In die verlede was daar in die Suid-Afrikaanse media oor die onderwerp geskryf.)

Wat is die Chinese Community and Police Cooperation Centre?

• Gestig in 2004 deur lede van die plaaslike Chinese gemeenskap in Suid-Afrika.
• Hoofkantoor is in Cyrildene, Johannesburg, met 13 streekkantore landwyd.
• Doel: om veiligheid en kommunikasie tussen die Chinese gemeenskap en SAPS te bevorder.
• Werk openlik en wettig saam met Suid-Afrikaanse owerhede, insluitend die SAPS en gemeenskapsforums.

Samewerking met SAPS

• Die sentrum het voertuie aan SAPD geskenk, insluitend ’n Chery Tiggo 4 Pro SUV aan die Cleveland-polisiekantoor in 2025.
• Chinese konsulêre beamptes woon gereeld veiligheidsvergaderings by en ondersteun gemeenskapsveiligheidsinisiatiewe.
• Die sentrum help met vertaling, kriminele ondersoeke, en gemeenskapsopleiding — veral waar Chinese burgers betrokke is.

Verskil van sogenaamde “onwettige Chinese polisiekantore”

• In lande soos die VSA, Kanada en Spanje is daar bewerings van geheime Chinese polisiekantore wat dissidente van Chinese oorsprong intimideer.
• In Suid-Afrika is die sentrum volledig wettig, openlik bedrywig, en ondersteun deur plaaslike owerhede.
• Die sentrum is eerder ’n gemeenskapsveiligheidsinisiatief as ’n tak van die Chinese staat.

Transnasionale Netwerke en Kritiek

• Die sentrum is deel van ’n internasionale netwerk van Chinese diaspora-organisasies, wat bande het met die “United Front Work Department” van die CKP.
• Kritici wys op die ideologiese en diplomatieke bande tussen die sentrum se leiers en die Chinese regering.
• Tog is daar geen bewys van onwettige aktiwiteite of politieke inmenging in Suid-Afrika nie.

Bibliografie

• Van Wyk, Barry. “Not a Police Station: The Chinese Community and Police Cooperation Centre in South Africa.” Africa-China Reporting Project, May 26, 2023. https://africachinareporting.com/not-a-police-station-the-chinese-community-and-police-cooperation-centre-in-south-africa
• Moyo, Thembi. “Chinese Consulate Strengthens Ties with SAPS Through Vehicle Donation.” Inner City Gazette, January 3, 2025. https://inner-city-gazette.com/chinese-consulate-strengthens-ties-with-saps-through-vehicle-donation
• Mpembe, Lerato. “Chinese Consulate Donates SUV to SAPS Cleveland to Boost Crime-Fighting Efforts.” Central News, January 5, 2025

Slot: Onder die vorige bedeling was ek drie maande op kursus in Taiwan en het China van buite af na binne beskou op Kinmen-eiland en Hong Kong.

China het ‘n gedugte weermag en ‘n sterk ekonomie. In die toekoms oor ‘n twee-drie jaar verwag ek probleme tussen die VSA, Taiwan, Japan en Australië omdat China slegs ‘n “Een-China-beleid” voorstaan.